|
Het Boetveld, Nettenboetstersveld zijn bijnamen voor de Harstenhoek, een vlak terrein ingesloten door de Harstenhoekweg, Pompstationweg en de Alkemadelaan.
Kort na 1900 is het terrein gehalveerd door dat een deel ten prooi viel aan de stadsuitbreiding van Scheveningen. Het overgebleven stuk van circa 20 hectare was
toen het enige in de omgeving dat groot en vlak genoeg was om de vaak kilometerslange vissersnetten te drogen en te repareren. Het feit dat dit veld zo vlak
is, is geen natuurlijk proces.
Hiervoor moeten we terug naar 1768 toen een zekere Leendert van der Harst met de ontginning van dit stuk duin ter grootte van zo’n 40 hectare begon.
Scheveningen had toentertijd nog geen haven. Er werd gevist met bomschuiten: schepen met een platte bodem. Deze schepen werden door paarden op het strand getrokken.
Hiervoor waren in Scheveningen 30 span paarden in gebruik. Een span bestaat uit 5 paarden, dus graasden er 150 paarden in het duin. De paarden moesten dichtbij
het strand grazen; als er een schip aankwam moest dat het strand worden opgetrokken. Omdat Harstenhoek dicht bij het strand lag was dit een goede plek om de
paarden te laten grazen Zij zorgden ook voor bemesting, waardoor de plantengroei werd beïnvloed.
Door de komst van de stroomlier (om de vissersschepen aan de
wal te krijgen) was het niet langer noodzakelijk om paarden te houden.
Leendert van der Harst kreeg toestemming om landbouw te bedrijven in het duin. Hij egaliseerde het gebied en door de aanvoer van mest (de inhoud van beerputten,
straatafval en visafval) probeerde hij de arme zandgrond te verrijken. Hij verbouwde o.a. rogge, haver en aardappelen. De akkers en de wallen zijn nog zichtbaar
in het terrein.
Met het starten van de waterwinning in 1874 zakte het grondwater. Hierdoor werd landbouw niet meer rendabel. Een droge vallei bleef over.
Vanaf hier zijn er twee verhaal lijnen die enigszins van elkaar afwijken en waar ik nog wat onderzoek over moet doen. Uit de verhalen van mijn familie,
familie Roeleveld, staat het volgende te lezen.
Op alle andere sites waar iets over de Harstenhoek staat wordt aangegeven dat de Harstenhoek pas vanaf 1935 voor deze doeleinden (boetveld) werd gebruikt,
zie volgende tekst:
Tot ongeveer 1935 deed de vallei dienst als koeienweide. Na beëindiging hiervan is de vallei in gebruikt geraakt voor het drogen en boeten van de vissersnetten.
Vandaar de tweede naam: het Nettenboetstersveld. Deze activiteit duurde tot ongeveer 1960. Rond 1960 veranderde de vismethode en hoefden de netten niet meer
op deze manier hersteld te worden en zo verdween ook deze bestemming van Harstenhoek/ het Nettenboetstersveld.
Hieronder de laag 'het Nettenboetstersveld' in Google Maps [+/- = inzoomen/uitzoomen].
Hieronder zes scenes uit een oud filmpje, bron: Beeldbank
Na 1960
In 1960 was de bodem tot 50cm uitgeloogd en was een kortgrazige en mos- en korstmosrijke
begroeiing ontstaan. Begrazing door konijnen speelde een
cruciale rol in het tot stand houden van dit duinschraalgrasland. De aanwezigheid van een groot aantal soorten korstmossen leidde in 1988 tot aanwijzing
onder de Natuurbeschermingswet (NB-wet).
Vanaf voorjaar 1989 manifesteerde zich echter VHS (Viral Haernorrhagic Syndrome of Rabbits) in Meijendel.
Ook de Harstenhoek werd getroffen met een drastische afname van het aantal konijnen. Om verruiging van het gebied te voorkomen en korstmosrijke
vegetaties te kunnen behouden was begrazing nodig. De harstenhoek is eigendom van Dunea en beheert de duingebieden met eigen vee. Voor Harstenhoek
werd een uitzondering gemaakt.
De Harstenhoek was in 2006, na vier jaar begrazing door de pony’s, sterk verarmd.
Het aantal soorten mossen en korstmossen was sterk teruggelopen.
Bovendien was de karakteristieke ‘pollige’ grasvegetatie van fijn schapengras en rood zwenkgras vervangen door een homogene grasmat met gewoon struisgras.
Het aantal hogere planten was min of meer stabiel gebleven. De achteruitgang van de korstmossen was zorgwekkend, omdat Harstenhoek juist vanwege
deze korstmossen als NB-wetgeving was aangewezen. Het leek erop dat de intensieve begrazing door de Shetlanders debet was aan de teloorgang van het
karakteristieke duingrasland. In het veld was geconstateerd dat de polletjes van schapengras werden uitgetrokken en dat intensieve begrazing een
horizontaal uitbreidende soort als struisgras werd bevooroordeeld. Alle hoop was toen en nu gericht op het konijn. Na een langdurige afwezigheid
door de VHS ging het weer wat beter met de Konijnen en dat vooral in de door vee begraasde delen.
In het voorjaar van 2008 werden vijf Koniks
ingezet om opslag van bomen, struiken en hoog gras tegen te gaan. Als de konijnen populatie zal toenemen is de verwachting dat het konijn van de
begrazing door paarden profiteert en in staat zal zijn om de kortgrazige duingraslanden voldoende open te grazen en graven, zodat er weer ruimte komt
voor korstmossen. De ontwikkeling van de konijn, koniks en duingrasland in de Harstenhoek wordt sindsdien op de voet gevolgd.
| |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
